Voor beleidsmakers: over (de impact van) COPD

In Nederland hebben zo’n 635.000 mensen COPD. De verwachting is dat dit aantal alleen maar toe zal nemen.5 Nu al staat COPD op plek 4 van aandoeningen met de hoogste ziektelast, en is doodsoorzaak nummer 7 in Nederland. Toch wordt er in beleidsprogramma’s rondom preventie of de aanpak van volksziekten weinig tot geen aandacht besteed aan deze longziekte.

Over COPD

COPD is een progressieve, chronische longziekte. De hoge ziektelast bij deze longziekte wordt onder andere veroorzaakt door symptomen zoals longaanvallen, benauwdheid, vermoeidheid, en weinig spierkracht. Ook ervaren COPD-patiënten vaker een sociaal isolement, bijvoorbeeld door schaamte.2

 

COPD wordt nog vaak beschouwd als een leefstijlziekte; hoewel de ziekte ook steeds vaker ontstaat door luchtverontreiniging. Doordat COPD als leefstijlziekte wordt beschouwd, kampen patiënten met het stigma ‘eigen schuld’. Dit heeft niet alleen negatieve impact op de kwaliteit van leven voor de patiënt, ook de druk op de zorg wordt groter doordat kansen in de behandeling worden gemist om erger te voorkomen. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer patiënten te maken krijgen met longaanvallen. Door het stigma worden deze niet altijd gemeld, waardoor longaanvallen niet of niet optimaal behandeld kunnen worden.

 

De behandeling van patiënten met COPD kan uit verschillende interventies bestaan. Door de juiste inzet kan worden voorkomen dat de ziekte erger wordt, wat bijdraagt aan de preventie van longaanvallen. De behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit preventieve maatregelen, zoals stoppen met roken, programma’s tegen luchtverontreiniging en inzet op sport en bewegen.

Longaanvallen bij COPD & maatschappelijke impact

Veel van de zorgkosten, ziekenhuisopnames en overlijdensgevallen bij COPD worden veroorzaakt door longaanvallen. Dit is een plotselinge verslechtering van symptomen, resulterend in aanvullende therapie. Een ernstige longaanval leidt tot een bezoek aan de Spoedeisende Hulp, ziekenhuisopname of zelfs overlijden. Op dit moment wordt er bij de behandeling van COPD nog onvoldoende aandacht besteed aan het voorkomen van longaanvallen. Terwijl 1 op de 5 mensen binnen een jaar na een ernstige longaanval overlijdt.3,4 Bij COPD zijn de zorgkosten nu al meer dan 750 miljoen euro per jaar5. Verwacht wordt dat de kosten van COPD verdrievoudigen tot 2032. Meer dan 50% van alle COPD-gerelateerde zorgkosten zijn toe te schrijven aan de opnamen als gevolg van ernstige longaanvallen6. Zo wordt 22% van de mensen met COPD jaarlijks opgenomen in het ziekenhuis tegenover 7% van de algemene bevolking . In 2019 waren er bijvoorbeeld 34.960 ziekenhuisopnames door COPD, waarvan 24.080 personen meer dan eén keer zijn opgenomen.5 Om de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren, de druk op de zorg te verminderen en daarmee zorgkosten te besparen, roepen diverse betrokkenen bij de zorg voor deze patiënten op tot meer aandacht voor en betere behandeling van deze patiënten. Bijvoorbeeld artsen, verplegers en patiënten zelf. Zo kan gezamenlijk worden ingezet op de preventie van longaanvallen.
Longarts Frits Franssen, longverpleegkundigen Titia Klemmeier en Walter van Litsenburg en COPD-patiënt Joke Rebel vertellen over de impact van longaanvallen en wat er nodig is om de behandeling van COPD te verbeteren

Bekijk het verhaal van Frits

Bekijk het verhaal van Joke

Bekijk het verhaal van Titia

Bekijk het verhaal van Walter

Matig ernstige longaanvallen gedefinieerd als longaanvallen behandeld met orale corticosteroïden en/of antibiotica zonder ziekenhuisopname.